Trần thạch cao có thực sự chống nóng và chống ồn hiệu quả?

Trong những năm gần đây, trần thạch cao ngày càng phổ biến trong các công trình nhà ở, văn phòng và cả những không gian lớn như khách sạn hay trung tâm thương mại. Một phần lý do là vì tính thẩm mỹ hiện đại, linh hoạt trong thiết kế. Nhưng bên cạnh đó, nhiều người tìm đến trần thạch cao với kỳ vọng nó chống nóng và cách âm tốt. Vậy thực sự thì trần thạch cao có chống nóng và chống ồn hiệu quả như lời đồn không?

Đây là câu hỏi tưởng như đơn giản nhưng lại có nhiều tầng ý nghĩa. Nếu chỉ dừng ở cảm giác mát hơn hay ít nghe tiếng ồn thì có thể dễ kết luận. Nhưng nếu phân tích kỹ dưới góc nhìn kỹ thuật – từ vật liệu, cấu trúc trần, cho đến cách thi công – thì câu trả lời lại không hề đơn giản. Đặc biệt, với những ai đang chuẩn bị xây hoặc sửa nhà, hiểu đúng về hiệu quả thực tế của trần thạch cao là điều rất quan trọng.

1. Cấu tạo trần thạch cao – nền tảng cho khả năng chống nóng và cách âm

Trần thạch cao không phải là một tấm phẳng đơn lẻ như nhiều người nghĩ. Nó là cả một hệ thống cấu trúc bao gồm:

• Khung xương kim loại: là phần chịu lực chính, liên kết với trần bê tông hoặc mái nhà.

• Tấm thạch cao: lắp đặt bên dưới khung xương, có thể là tấm thường, tấm chống ẩm, hoặc tấm chịu nước, tùy mục đích sử dụng.

• Lớp cách nhiệt/cách âm (tùy chọn): có thể chèn thêm bông thủy tinh, bông khoáng, túi khí… giữa trần bê tông và lớp thạch cao.

Chính lớp vật liệu bổ sung này quyết định phần lớn đến khả năng chống nóng và cách âm của hệ trần. Nếu chỉ lắp trần thạch cao thông thường mà không có lớp cách nhiệt thì hiệu quả chống nóng sẽ rất hạn chế. Ngược lại, nếu thi công đầy đủ các lớp cách nhiệt và cách âm thì hiệu quả có thể vượt xa kỳ vọng.

2. Trần thạch cao có thực sự chống nóng tốt?

Để hiểu khả năng chống nóng của trần thạch cao, cần nhìn từ bản chất vật lý của vật liệu và cấu tạo hệ trần.

Thạch cao là vật liệu có khả năng cách nhiệt khá tốt, do hệ số dẫn nhiệt thấp. Điều này có nghĩa là nhiệt từ mái tôn, mái bê tông khi truyền xuống sẽ bị lớp thạch cao và đặc biệt là lớp cách nhiệt cản lại một phần. Tuy nhiên, mức độ chống nóng còn phụ thuộc vào các yếu tố sau:

• Khoảng cách giữa mái và trần thạch cao: khoảng không này giúp luồng không khí lưu thông, giảm tích nhiệt

• Loại vật liệu cách nhiệt kèm theo: ví dụ như bông thủy tinh dày 50mm có thể giảm tới 60–80% lượng nhiệt truyền xuống dưới

• Cách bố trí và thông gió cho trần: nếu không có khe thông gió, trần dễ tích nhiệt

Thực tế, các công trình nhà dân do Xây dựng Bảo An thi công thường sử dụng trần thạch cao có kết hợp lớp bông cách nhiệt hoặc túi khí phản xạ nhiệt, giúp nhiệt độ phòng giảm từ 2–4 độ C so với các nhà không có trần. Điều này tạo cảm giác mát mẻ rõ rệt, đặc biệt là vào mùa hè oi bức.

3. Trần thạch cao có cách âm tốt không?

Khả năng chống ồn của trần thạch cao thường ít được chú ý hơn chống nóng, nhưng thực tế đây lại là điểm mạnh đáng kể – nhất là trong các khu đô thị đông đúc hoặc nhà gần mặt đường.

Âm thanh truyền qua không khí sẽ bị giảm đáng kể khi gặp vật liệu có khả năng hấp thụ hoặc phản xạ âm tốt. Trần thạch cao, khi kết hợp đúng cách, có thể giảm đáng kể các loại tiếng ồn như:

• Tiếng mưa rơi lớn trên mái tôn

• Tiếng ồn từ tầng trên (nếu là chung cư)

• Tiếng vọng trong phòng quá rộng

Để trần thạch cao đạt hiệu quả cách âm tối ưu, cần đảm bảo một số yếu tố:

• Lắp thêm lớp bông khoáng hoặc bông thủy tinh cách âm: đây là lớp hấp thụ âm quan trọng, đặt giữa trần bê tông và trần thạch cao

• Thi công đúng kỹ thuật, tránh khe hở: nếu lắp không kín, âm thanh sẽ lọt qua các khe hở, làm giảm hiệu quả

• Kết hợp với vách ngăn hoặc cửa chống ồn: âm thanh không chỉ đi qua trần mà còn xuyên qua tường, sàn, cửa

Kinh nghiệm từ các công trình thực tế của Xây dựng Bảo An cho thấy: với hệ trần thạch cao có chèn bông khoáng, mức độ giảm ồn có thể đạt 8–15 dB, tương đương việc cắt giảm một nửa cảm giác ồn từ môi trường bên ngoài.

4. Ưu – nhược điểm của trần thạch cao về mặt chống nóng và chống ồn